oktober 24, 2023 Nieuws, Onderscheidingen
Landschapskwaliteit vertaald naar handvest voor toekomstontwikkeling van de provincie
Kwaliteitsgids voor Utrechtse Landschappen · Provincie Utrecht, Nederland
5 nationale landschappen in de provincie Utrrecht
Eemland: versterken van openheid met aandacht voor de randen
Groene Hart: versterken van contrasten tussen rust en reuring, openheid en intimiteit, oude en nieuwe overgangen
Rivierengebied: versterken van de ruggengraten met aandacht voor de plekken waar ze elkaar kruisen
Gelderse Vallei: versterken van contrasten tussen de drie deelgebieden Mozaiek, Stroken en het binnenveld
Heuvelrug: behoud van samenhangend boscomplex
Kwaliteiten definiëren
De Kwaliteitsgids bouwt voort op de Nota Ruimte uit 2004. De nota zelf wijst twintig Nationale Landschappen aan en geeft een beknopte en krachtige beschrijving van wat elk landschap uniek maakt, door hun kernkwaliteiten te benoemen. Kwaliteiten als “openheid”, “veenweidekarakter” en “samenhangend systeem” zijn echter niet direct praktisch.
deelgebieden in het Rivierengebied
Ruimtelijke kenmerken van deelgebied Langbroek
Een gestructureerde aanpak:
We hebben de eerste editie van de gids opgesteld in 2010. Sindsdien is de druk op het landschap gestaag toegenomen. Stedelijke en suburbane uitbreiding, klimaatadaptatie en energietransitie vragen om meer ruimte. Daarom hebben we het afgelopen jaar een herijking uitgevoerd. De centrale vraag was of deze ontwikkelingen nog ingepast kunnen worden op een manier die de kernkwaliteiten respecteert en versterkt of dat de druk op het landschap inmiddels zo groot is geworden dat deze ambities onverenigbaar zijn geworden.
Het overgangslandschap
Ons onderzoek wees uit dat er sinds het verschijnen van de eerste versie van de kwaliteitsgids een doorslaggevende verschuiving heeft plaatsgevonden. De druk op het landschap is inmiddels zo groot geworden, en de noodzaak tot transitie van energie-, klimaat- en landbouwsystemen daarbij zo urgent, dat het onvermijdelijk is geworden om kernkwaliteiten te laten wijken onder de programmatische druk van die transities. Deze conclusie vraagt om aanvullende regie. In de herijking richten we ons niet om die reden op versnippering maar op het samenbrengen van deze verschillende programmatische elementen in een nieuw “transitielandschap” dat deze eisen heeft gecombineerd in een nieuw type landschap met eigen nieuwe kwaliteiten.
De geactualiseerde kwaliteitsgids biedt oplossingen voor een integrale gebiedsaanpak. Het biedt houvast door middel van voorbeelduitwerkingen, waarbij clustering zoveel mogelijk langs landschappelijke assen en rooilijnen plaatsvindt. Door de bestaande opgaven van inpassing van agroforestry (boslandbouw), zonnepanelen, bosschages, ruimte voor agrarische transitie en extra woningbouw in kleine kernen te combineren kan op deze manier een gevarieerd landschap ontstaan.
