april 18, 2024 Nieuws, Onderscheidingen
Centrum · Mechelen, Belgie
Langdurige samenwerking met duurzame impact
Verbetering van het historische stadsbeeld van Mechelen
De basis van deze samenwerking ligt in het streven om water terug te brengen in de binnenstad. Een groot deel van wat vandaag het stadscentrum van Mechelen is, ligt in wezen op een eiland omringd door de Binnendijle en de later toegevoegde Afleidingsdijle. Vertakkingen van de Dijle, vlieten genaamd, strekten zich uit tot diep in de stad en dienden als afwatering en riolering. Als onderdeel van een moderniseringsinspanning om hygiëne, mobiliteit en stedelijke dichtheid te bevorderen was het aan het einde van de 19e eeuw vanzelfsprekend om deze waterwegen te overdekken. Dit ging echter ten koste van de historische structuur en cultuur van de stad. Aan het eind van de 20e eeuw verschoven de prioriteiten opnieuw. Als onderdeel van een Europese samenwerking werd een ontwerpwedstrijd uitgeschreven voor de eerste fase van een ambitieus project om water terug te brengen in de Melaan, die op dat moment een uitgestrekte parkeerplaats was.
Melaan
Ons ontwerp voor de Melaan was eenvoudig: breng het water terug aan de oostkant en creëer twee niveaus langs de kade om aangename bewegings- en ontspanningsruimtes te vormen. Dit ontwerp introduceerde tal van elementen die later een vast onderdeel zouden worden van de inrichting van de stad. Nieuwe bruggen werden doelbewust ontworpen met strakke belijning, afgewerkt in staal, om zo duidelijk te contrasteren met historische elementen zoals de Minderbroedersbrug die met het project ook in ere hersteld werd. Een motief van concentrische ringen, dat doet denken aan de rimpelingen op een wateroppervlakte, werd voor dit project geïntroduceerd op betonnen banden. Het werd een terugkerend thema voor het signaleren van de verborgen waterwegen in de stad.
Na de succesvolle voltooiing van het Melaan-project, dat eveneens de basis legde voor onze langdurige samenwerking met ARA, werden de principes van het Melaan-ontwerp geleidelijk toegepast in de rest van het stadscentrum. Deze opeenvolgende samenwerkingen zorgde voor een krachtige combinatie van structuur en flexibiliteit, waardoor een logische integratie van nieuwe perspectieven en ecologische aspiraties mogelijk werd.
Korenmarkt
De ontwerpprincipes bleven niet beperkt tot specifieke waterprojecten; ze werden ook toegepast bij het revitaliseren van historisch waardevolle locaties die de bewoners niet langer effectief van dienst waren. De Korenmarkt is zo’n voorbeeld – een trechtervormige straat die leidt naar een driehoekig plein; een plek die wordt beschouwd als de oorsprong van de stad. Om de plek opnieuw een eigen identiteit te geven werd hier een trapsgewijs plein gecreëerd. Zo werd de aanwezigheid van de helling zichtbaar gemaakt, terwijl royale groene ruimten, omringd door zitgedeeltes, zowel een weelderige groene ambiance als een efficiënte structurering van de plek toevoegden. Ze omkaderen en begrenzen omliggende terrassen en routes voor verkeersstromen op een natuurlijke wijze.
Mechelen's oudste plein herontdekt
De Korenmarkt ligt in het hart van Mechelen en wordt beschouwd als de oorsprong van de stad. De waarde van de Korenmarkt voor de stad was in de loop der tijd echter verloren gegaan. Wij gingen de uitdaging aan om wat was gedegradeerd tot een verbredende weg met wat parkeergelegenheid om te vormen tot een waardevol plein met verblijfskwaliteit en oog voor historie.
Rik Wouterstuin
Een ander voorbeeld is de Rik Wouterstuin, die voorziet in verschillende behoeften binnen een openbare maar compacte binnentuin. Wat ooit een afgezonderde binnenplaats was, hebben we omgevormd van een parkeerplaats tot een openbare groenblauwe tuin die creativiteit en spel stimuleert. Het centrale element is de vliet zelf, die naarmate hij dieper de tuin in stroomt geleidelijk groener wordt en eindigt in een rietveld. Aangrenzend is een groene tuin die, ondanks zijn compacte formaat, uitnodigt tot een verscheidenheid aan ervaringen, waaronder faciliteiten voor creatieve sporten en spelen, bankjes voor interactie met het water, een sculptuur van Rik Wouters als naamgever van het park, evenals muurschilderingen, samen dienend als culturele elementen.
Vliet Zakstraat Muntstraat
In het verlengde van de Rik Wouterstuin is vanuit de Zakstraat nog een watergang blootgelegd, waardoor een nieuwe doorgang naar de Muntstraat ontstaat. Deze strook zet het groenblauwe karakter over de hele lengte voort en fungeert als buffer voor afstromend water uit de omliggende gebieden. Deze zichtbare waterloop is in wezen een nieuwe betonnen structuur die boven op de historische waterloop is geplaatst. In tegenstelling tot de historische waterloop van vroeger voeren nu de groene elementen de boventoon en wordt de biodiversiteit benadrukt. Rietvelden zuiveren het verzamelde water en verbinden de aangrenzende groene tuinen.
Bestaande ontwerpmotieven, zoals de waterribbels en stalen bruggen, zijn verder verrijkt met nieuwe motieven, zoals de hekken, die in verschillende vormen zijn toegepast maar een samenhangende familie vormen.
Onze Lieve Vrouwenstraat
De Onze Lieve Vrouwestraat is een van de meest prominente en karakteristieke winkelstraten van de stad. Tot voor kort was deze verbinding tussen het stationsgebied en het oudste deel van de stad, nabij de Korenmarkt, open voor autoverkeer. Met een nieuwe focus op voetgangers en fietsers ontstond de mogelijkheid om ook hier de principes van vergroening en duurzaamheid toe te passen. In het ontwerp is daarom veel ruimte gereserveerd voor aangename groene ontspanningsruimtes. Dit resulteert in een aanzienlijk aangenamere leefomgeving over de gehele straat met een lengte van 1,5 kilometer.
De samenwerking in Mechelen heeft een grote verscheidenheid aan complementaire projecten opgeleverd. Naast diverse oudere en recente projecten in het stadscentrum zelf, denken en ontwerpen we ook voor projecten buiten het stadscentrum, waaronder het Keerdokgebied, waar industrieel erfgoed wordt getransformeerd tot woonwijk.
